ភ្នំពេញ៖ កាលពី៥០ឆ្នាំមុននៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានចូលកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញបន្ទាប់ពីសង្រ្គាមស៊ីវិលដ៏វិនាសកម្មអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ នៅថ្ងៃនោះផងដែរ ប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ទៅក្នុងសម័យកាលដ៏ខ្មៅងងឹតបំផុតមួយនៃប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន។
ក្នុងស្ថានភាពវឹកវរដែលកើតមានឡើងក្រោយការដួលរលំទីក្រុងភ្នំពេញមានមនុស្សជាច្រើនរយនាក់បាននាំគ្នាមកជ្រកកោននៅក្នុងស្ថានទូតបារាំងដោយសង្ឃឹមថាទទួលបានការការពារនៅទីនោះ។ ជាក់ស្តែងពលរដ្ឋបារាំងជាង៥០០នាក់ត្រូវបានទទួលឱ្យស្នាក់នៅក្នុងស្ថានទូតរួមជាមួយពលរដ្ឋប្រមាណ១០០នាក់នៃប្រទេសចំនួន២០ផ្សេងទៀតមានអាល្លឺម៉ង់ អាល្លឺម៉ង់ខាងកើត បែលហ្ស៊ិក កាណាដា អេស្ប៉ាញ សហរដ្ឋអាម៉េរិក ឥណ្ឌា អ៊ីតាលី ឥណ្ឌូនេស៊ី ជប៉ុន ឡាវ លីបង់ នូវែលហ្សេឡង់ ប៉ាគីស្ថាន អង់គ្លេស ស៊ុយអែត ស្វ៊ីស ថៃ និងវៀតណាម។
គេបានប៉ាន់ប្រមាណថា ជនជាតិខ្មែរប្រហែល៦០០នាក់ក៏បានមកជ្រកកោននៅក្នុងស្ថានទូតបារាំងផងដែរ។ ក្នុងរយៈពេលជាងពីរសប្តាហ៍នៅបរិវេណស្ថានទូតបានក្លាយទៅជាទីកន្លែងហ៊ុំព័ទ្ធមួយដែលចុងក្រោយបានជួបវាសនាដ៏សោកសង្រេង ជាមួយការចាកចេញរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាបន្ទាប់មកការជម្លៀសជនបរទេសទៅកាន់ប្រទេសថៃតាមក្បួនរថយន្តចំនួនពីរជើង នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា និងថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥។
ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ជនរងគ្រោះក៏ដូចជារក្សាការចងចាំអំពីហេតុការណ៍ទាំងនេះ ស្ថានទូតបារាំងនឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍រំលឹកពីថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភា ដល់ថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ តាមរយៈពិព័រណ៍ពិធីឧទ្ទិសកុសល និងកម្មវិធីបញ្ចាំងភាពយន្ត ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះមានគោលដៅលើកកម្ពស់ការបញ្ជ្រាបការចងចាំដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយក៏ដូចជាបញ្ជាក់ឡើងវិញពីការប្រកាន់ខ្ជាប់របស់ប្រទេសបារាំងចំពោះទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជាដែលផ្អែកលើការទទួលស្គាល់អតីតកាល ការសន្ទនា និងទំនុកចិត្ត។
ចាប់ពីថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភា វេលាម៉ោង១៨៖៣០នាទី ពិព័រណ៍ «ប្រឈមមុខនឹងខ្មែរក្រហមស្ថានទូតបារាំងជាប់ចូលក្នុងការដួលរលំទីក្រុងភ្នំពេញ (ថ្ងៃទី១៧ មេសា-០៨ ឧសភា ១៩៧៥)» នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅវិទ្យាស្ថានបារាំងនៅកម្ពុជា។ ដោយបើកឱ្យចូលទស្សនាសេរី ពិព័រណ៍នេះនឹងធ្វើឡើងរហូតដល់ថ្ងៃទី២២ ខែសីហា។ រៀបចំដោយស្ថានទូតបារាំង និងវិទ្យាស្ថានបារាំងក្រោមការចាត់ចែងរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងពីររូបពិព័រណ៍ខាងលើនឹងបង្ហាញពីព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សោកនាដកម្មក្នុងសម័យនោះ អមដោយសក្ខីកម្មរួមទាំងឯកសារដែលសាធារណជនមិនធ្លាប់ឃើញក្នុងនោះមានបណ្ណាសាររបស់ក្រសួងអឺរ៉ុប និងការបរទេសបារាំង រូបភាព និងវីដេអូផងដែរ។
នៅថ្ងៃពុធ ទី០៧ ខែឧសភា វេលាម៉ោង១៨៖៣០នាទី វេទិកាពិភាក្សាជាមួយសាធារណជននឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅវិទ្យាស្ថានបារាំង ជាមួយវាគ្មិនពីរនាក់គឺ ពន្ធុវិទូ និងអ្នកនិពន្ធបារាំងឈ្មោះ François Bizot និងអ្នកថតរូបសារព័ត៌មាន Roland Neveu។ បុគ្គលទាំងពីរនេះគឺជាសាក្សីនៃការដួលរលំទីក្រុងភ្នំពេញ។ កិច្ចពិភាក្សានេះនឹងបើកជូនសាធារណជនចូលរួមដោយសេរី ដោយធ្វើឡើងជាភាសាបារាំង ជាមួយការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
នៅថ្ងៃទី០៨ ខែឧសភា ដោយមានការចូលរួមពីអ្នករស់រានមានជីវិត សាក្សី តំណាងសង្គមស៊ីវិល តំណាងអាជ្ញាធរកម្ពុជា និងអង្គទូត ស្ថានទូតបារាំងនឹងរៀបចំពិធីរំលឹក និងឧទ្ទិសដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់អ្នកដែលបានមកស្វែងរកការជ្រកកោននៅក្នុងស្ថានទូតបារាំង ព្រមទាំងជនរងគ្រោះទាំងអស់។
ជាងនេះទៅទៀតចាប់ពីថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា វិទ្យាស្ថានបារាំងនៅកម្ពុជានឹងចាក់បញ្ចាំងភាពយន្ត និងភាពយន្តឯកសារប្រមាណ១២រឿង ដែលផ្តោតលើប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជាក្រោមរបបខ្មែរក្រហមដោយសហការជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា។ ជាវណ្ណកម្មរបស់ផលិតករកម្ពុជា និងបរទេសដូចជាលោក ប៉ាន់ រិទ្ធី លោក ដាវី ជូ លោក Denis Do លោកស្រី អែនជេលីណា ជូលី លោក Arthur Dong និងលោក ឆាយ បូរ៉ា ស្នាដៃទាំងនេះបង្ហាញពីការចងចាំផ្ទាល់ខ្លួន និងការចងចាំរួម ពីអំពើហិង្សាក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ហើយឆ្លុះបញ្ចាំងពីបញ្ហានៃការបញ្ជ្រាបចំណេះដឹងពីរបបខ្មែរក្រហម និងការតស៊ូជម្នះលើការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត។ កម្មវិធីលម្អិតមានលើគេហទំព័រវិទ្យាស្ថានបារាំងនៅកម្ពុជា៖ institutfrancais-cambodge.com៕
រូបភាពដោយ៖ សហការី
